Franciszek Maksymilian Paszkowski herbu Zadora
ur. 12 X 1778 w Brodach – zm. 10 III 1856 w Krakowie
Prezes Komitetu Kopca Kościuszki (Komitetu Budowy Mogiły za Pomnik Tadeusza Kościuszki) w latach 1820 – 1856
W latach 1797-1801 żołnierz Legionów Dąbrowskiego, generał wojsk polskich okresu Księstwa Warszawskiego, uczestnik wojen napoleońskich w latach 1804-1813. Odznaczył się między innymi pod Austerlitz. W czasie kampanii 1812 r. dowodził 2 Brygadą 16 Dywizji Piechoty generała Józefa Zajączka, którego następnie zastąpił. Był odznaczany m. in. Legią Honorową i Krzyżem Kawalerskim Orderu Virtuti Militari. Po upadku Napoleona zrezygnował ze służby wojskowej i osiadł w Wolnym Mieście Krakowie. Wziął w wieczystą dzierżawę wieś Tonie, w której wzorowo i nowocześnie gospodarzył. Był przyjacielem, spadkobiercą i jednym z pierwszych biografów Kościuszki, po którego śmierci przywiózł z Solury pamiątki po Naczelniku do Krakowa. W dniu 16 października 1820 r. przemawiał w czasie uroczystego założenia podstawy pod mającą się wznieść Mogiłę za Pomnik dla Tadeusza Kościuszki na górze bł. Bronisławy. Mowę swą rozpoczął znamiennymi słowami: „Nic drogocenniejszego dla ludzi jak niepodległość”. Obszerną wiadomość o tym przedsięwzięciu w języku francuskim przesłał do przyjaciół Kościuszki w Stanach Zjednoczonych, we Francji i Anglii, a więc do Thomasa Jeffersona, do gen. Marie Josepha La Fayette’a i do lorda Charlesa Greya. Wiadomość ta odbiła się echem w amerykańskiej prasie. Uchwałą Senatu Rządzącego Wolnego Miasta Krakowa z 24 listopada 1820 r. został powołany do Komitetu Budowy Mogiły – Pomnika dla Tadeusza Kościuszki a następnie został wybrany jego pierwszym prezesem. Urząd ten – jak później każdy jego następca sprawował dożywotnio. Nadzorował więc gen. Paszkowski budowę Kopca Kościuszki. W 1822 r. imieniem Komitetu wydał Listę imienną osób składających ofiary na Pomnik Tadeusza Kościuszki, a w roku 1826 wydał Pamiętnik budowy Pomnika Tadeusza Kościuszki. W kolejnych dziesięcioleciach wraz z członkami Komitetu sprawował nad Kopcem opiekę konserwatorską, naprawiając nieustanne szkody wyrządzane przez siły natury w tej ziemnej budowli. Gruntową drogę ze Zwierzyńca obsadzono drzewami, która kosztem członków Komitetu została utwardzona i nazwana Aleją Waszyngtona. Sprawozdanie z czynności ogłosił w Dodatku do Pamiętnika wydanego w roku 1826 obejmującym sprawozdanie Komitetu Pomnikiem tym zarządzającego do 1 lipca 1852 r. wydanym w Krakowie 1852 r. Generał Paszkowski wziął też udział w Powstaniu Listopadowym. Był członkiem Towarzystwa Naukowego Krakowskiego i powszechnie szanowanym w Krakowie działaczem dobroczynnym i oświatowym. Pielęgnował pamięć o Naczelniku, lecz jego książka Dzieje Tadeusza Kościuszki pierwszego Naczelnika Polaków ukazała się w Krakowie już po śmierci autora.
Franciszek Maksymilian Paszkowski, mal. Jan Chrząszcz, 2010, Komitet Kopca Kościuszki w Krakowie, fot. Paweł Krzan.