U stóp Kopca Kościuszki w Krakowie powiewa dziś biało – niebieska flaga. W ten sposób Komitet Kopca Kościuszki w Krakowie włączył się w obchody 107. rocznicy wyzwolenia miasta spod władzy zaborczej.
31 października 1918 roku Kraków, jako pierwsze z dużych polskich miast, odzyskał niepodległość. Z tej okazji miasto zostało udekorowane biało – niebieskimi flagami, a estakada Lipska-Wielicka oraz kładka o. Bernatka wieczorem zostaną podświetlone w barwach biało-niebieskich. Z inicjatywy Komitetu Kopca Kościuszki miejskie barwy zagościły również pod Kopcem Kościuszki. Na jednym z masztów powiewa dziś biało – niebieska flaga.
W całym mieście odbywają się uroczystości upamiętniające 107. rocznicę tego wydarzenia. To m.in. bieg sztafetowy reprezentacji krakowskich liceów o szablę kpt. Antoniego Stawarza, wspólne szycie kokard narodowych w Muzeum Podgórza, złożenie kwiatów w miejscach historycznie najważniejszych dla wyzwolenia Krakowa spod władzy zaborczej: przy tablicy pamiątkowej na dworcu Kraków – Płaszów, na grobie kpt. Antoniego Stawarza na cmentarzu Rakowickim i porucznika Ludwika Iwaszko na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie, pod tablicą na wieży Ratuszowej w Rynku Głównym w Krakowie.
I wojna światowa zakończyła się w Krakowie 31 października 1918 r. Tego dnia Kraków przestał być częścią habsburskiej monarchii i stał się częścią niepodległej Polski – państwa, które oficjalnie miało powstać dopiero 11 listopada 1918 r. W październiku mieszkańcy Krakowa postanowili wziąć sprawy w swoje ręce. Polscy posłowie do austriackiego parlamentu oraz austriaccy oficerowie polskiej narodowości doprowadzili do pokojowego przejęcia władzy. W Krakowie symboliczny wymiar miało przejęcie przez polskich żołnierzy – ubranych jeszcze w austriackie mundury – odwachu pod Wieżą Ratuszową. Budynek został przejęty przez Polaków, powieszono polskie flagi. Miasto zostało przejęte bezkrwawo. Dzięki determinacji i błyskawicznemu tempu działań Kraków odzyskał niepodległość dużo wcześniej niż inne miasta. Dla uczczenia tego wydarzenia co roku dokonywana jest symboliczna zmiana warty i organizowany jest bieg sztafetowy, w którym bierze udział młodzież z krakowskich liceów.
Antoni Stawarz, inicjator akcji oswobodzenia Krakowa był żołnierzem, kapitanem Wojska Polskiego, w czasach I wojny światowej porucznikiem armii austro-węgierskiej. W 1918 r. stworzył w wojsku organizację spiskową. 30 października żołnierze pod jego dowództwem opanowali dworzec kolejowy w Płaszowie. Dzień po powstaniu kapitan Stawarz z żołnierzami zajął austriackie koszary w Podgórzu, a następnie cały Kraków.
Do wojska tłumnie przyłączali się mieszkańcy miasta, wśród nich liczni gimnazjaliści i studenci. Po wojnie Antoni Stawarz awansował do stopnia kapitana, służył w 57. Pułku Piechoty w Tarnowie. W 1935 r. rozpoczął pracę w krakowskim magistracie. W czasie II wojny światowej był członkiem Armii Krajowej. Zmarł w 1955 r., spoczywa na cmentarzu Rakowickim. Jego imię nosi jedna z uliczek na krakowskim Podgórzu.
Porucznik Ludwik Iwaszko – drugi, obok Stawarza, bohater tamtych dni prowadził jeden z oddziałów, który przejął wszystkie obiekty wojskowe w Krakowie. Tuż po wydarzeniach krakowskich, 2 listopada 1918 r. por. Ludwik Iwaszko wyruszył na odsiecz Lwowa, gdzie walczył aż do wyparcia Ukraińców z Galicji. W 1920 r. brał udział w wojnie z bolszewikami w armii gen. Kazimierza Sosnkowskiego. Uczestniczył w I, II i III Powstaniu Śląskim. W sierpniu 1939 r. wyruszył na wojnę z Niemcami. W 1945 r. został aresztowany przez Gestapo i wysłany do oflagu Luckenwalde. Po wyzwoleniu wrócił do Polski.
Po odmowie współpracy ze służbami Informacji Wojskowej, w 1946 r. został zmuszony do odejścia z wojska. Wkrótce Ludwik Iwaszko i jego rodzina zostali poddani szykanom oraz pozbawieni majątku. Do końca życia pozostał wierny ideałom polskiego oficera. Posiadał wiele odznaczeń wojskowych, szczególnym uczuciem darzył „Krzyż Wyzwolenia Krakowa 31 października 1918”, którego miniaturkę nosił aż do śmierci. Zmarł 22 czerwca 1975 r. i został pochowany na cmentarzu Bródnowskim w Warszawie.
Źródło informacji historycznych: www.krakow.pl